(data.gov.vn) Tại Ấn độ, Chính phủ Ấn độ đã sớm nhận thức được vai trò của dữ liệu trong phát triển Chính phủ điện tử. Vì thế, Ấn độ đã tập trung đầu tư, xây dựng giải pháp để tận dụng dữ liệu phục vụ hoạt động của Chính phủ.

Trong thời kỳ chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ tác động tới mọi mặt của đời sống, dữ liệu số là nhân tố quan trọng và không thể thiếu trong các hoạt động quản lý, kinh doanh, đời sống xã hội. Việc triển khai các giải pháp công nghệ số không thể thiếu dữ liệu số. Khi đi sâu vào thế giới số, việc phân tích dữ liệu đóng vai trò then chốt để từ đó cung cấp các thông tin quan trọng định hướng chiến lược điều hành cũng như hỗ trợ ra quyết định của các cơ quan Chính phủ cũng như trong các doanh nghiệp.

Tại Ấn độ, Chính phủ Ấn độ đã  sớm nhận thức được vai trò của dữ liệu trong phát triển Chính phủ điện tử. Vì thế, Ấn độ đã tập trung đầu tư, xây dựng giải pháp để tận dụng dữ liệu phục vụ hoạt động của Chính phủ.

Theo Chương trình tạo lập Ấn Độ số (Digital India Program) – sáng kiến của Chính phủ Ấn độ tập trung vào việc tăng cường phát triển các giải pháp hỗ trợ công nghệ thông tin để cải thiện việc cung cấp dịch vụ của chính quyền các cấp từ Trung ương đến địa phương. Ấn độ đang đầu tư đáng kể vào các giải pháp quản trị dữ liệu số để thực hiện tầm nhìn xây dựng một Ấn Độ số.

Trong chương trình này, sự dịch chuyển về mặt ứng dụng từ mô hình cũ sang hệ sinh thái kỹ thuật số đã dẫn đến sự bùng nổ lớn về dữ liệu thuộc các lĩnh vực, ngành cũng như hoạt động liên quan đến các chức năng và dịch vụ của Chính phủ. Nhận ra tiềm năng to lớn của dữ liệu, nhận thức dữ liệu như “mỏ vàng” của thời kỳ chuyển đổi số, các cơ quan Chính phủ đang tìm cách khai thác mỏ vàng này. Trên cơ sở nguồn dữ liệu phong phú đó, Chính phủ Ấn độ đã triển khai các giải pháp, công cụ và kỹ thuật phân tích tiên tiến giúp đưa ra những cách thức mới trong đó dữ liệu có thể được khai thác để tạo ra thông tin chi tiết, từ phân tích xác định các vấn đề của quá khứ, xác định tìm ra quy luật phát triển cũng như phân tích, dự đoán tương lai, giúp những người ra quyết định xác định các viễn cảnh trong tương lai và lập kế hoạch phù hợp.

Từ đó, dữ liệu đã giúp cải thiện chất lượng dịch vụ công cung cấp tiện ích cho người dân, hỗ trợ lập kế hoạch và giám sát, và chức năng khác của quản trị nhà nước.

Tuy nhiên, mặc dù nhận ra tiềm năng to lớn của dữ liệu, nhưng việc khai thác sử dụng dữ liệu không hề đơn giản. Để thu được giá trị từ các nguồn dữ liệu rời rạc thu thập được, yêu cầu của việc triển khai giải pháp không chỉ đòi hỏi phải đầu tư các công cụ phân tích dữ liệu tiên tiến; yêu cầu năng lực kỹ thuật để tiếp cận với các công nghệ mới và phức tạp mà quan trọng hơn cả là đòi hỏi phải có đội ngũ nhân lực trình độ cao, các nhà khoa học dữ liệu, các chuyên gia mô hình hóa và trực quan hóa dữ liệu, các nhân sự được đào tạo và có kinh nghiệm để có thể biến dữ liệu thành “vàng” - các thông tin có ích trong hoạt động quản lý.

Như với bất kỳ công nghệ mới nào, đầu tư vào phân tích dữ liệu nâng cao rất tốn kém cả về các công cụ, phần mềm, nền tảng chuyên biệt về dữ liệu cần thiết mà còn cả chi phí sử dụng nhân lực có tay nghề cao sẵn có trên thị trường để thực hiện các ý tưởng này.

Những thách thức trong việc áp dụng phân tích dữ liệu trong Chính phủ

Xác định khó khăn và thách thức trong việc triển khai phân tích dữ liệu phục vụ Chính phủ là điều cần phải thực hiện để có những chuẩn bị cần thiết trong việc triển khai các giải pháp và đầu tư cho phù hợp. Ba thách thức lớn mà các cơ quan Chính phủ phải đối mặt bao gồm:

1. Thách thức đầu tiên là xác định dữ liệu nào sẽ sử dụng. Cụ thể là xác định các nguồn dữ liệu, cách thức thu thập từ các nguồn và sau đó và là cách tích hợp và chuẩn bị dữ liệu để có thể thực hiện các phép phân tích thích hợp. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc thực hiện giải pháp tiếp cận tổng thể toàn Chính phủ và phân tích các chính sách của Chính phủ.

2. Thách thức thứ hai là giải pháp phân tích dữ liệu. Phân tích dữ liệu là một hoạt động mô hình hóa, chuyên sâu về toán học. Do đó, đòi phỏi phải có nhân sự phù hợp. Tìm được đúng người có chuyên môn phù hợp, những người biết sử dụng các thuật toán toán học, thống kê hoặc máy học, những người có khả năng sử dụng công cụ phân tích dữ liệu số thích hợp là một thách thức rất lớn.

3. Thách thức thứ ba và không kém phần quan trọng là làm thế nào để tìm ra những thông tin, những hiểu biết sâu sắc trong dữ liệu và diễn giải chúng một cách chính xác, chuyển chúng thành những hoạt động cần thực hiện và có thể thực sự hỗ trợ thay đổi các hoạt quản trị làm cho tốt hơn là một vấn đề lớn.

Do đó, để có được những hiểu biết có giá trị từ dữ liệu không chỉ đòi hỏi năng lực kỹ thuật tiên tiến để sử dụng, khai thác các công nghệ mới sáng tạo và phức tạp mà quan trọng hơn là đòi hỏi các nhà khoa học dữ liệu, các chuyên gia mô hình và trực quan hóa dữ liệu được đào tạo và có kinh nghiệm. Như với bất kỳ công nghệ mới nào, các khoản đầu tư vào phân tích chuyên sâu, tốn kém hơn, cả về các công cụ cần thiết và nhân lực có kỹ năng sẵn có trên thị trường để thực hiện các dự án này.

Triển khai xây dựng Trung tâm Phân tích dữ liệu thông minh của Chính phủ Ấn Độ

Trước những thách thức trên, NIC (Trung tâm thông tin quốc gia Ấn độ) và NICSI (Trung tâm dịch vụ thông tin quốc gia – thuộc Bộ điện tử và Công nghệ thông tin Ấn độ) đã cùng đưa ra ý tưởng về việc thành lập Trung tâm Phân tích Dữ liệu Thông minh (CEDA - Centre of Excellence for Data Analytics) thuộc NICSI với tầm nhìn là khởi động và thúc đẩy việc áp dụng phân tích dữ liệu chuyên sâu, áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo và học máy để áp dụng trong các hoạt động của Chính phủ. CEDA sẽ là trung tâm của chuyên môn trong lĩnh vực phân tích dữ liệu. Trung tâm này sẽ  cung cấp các dịch vụ phân tích dữ liệu có chất lượng cao cho các cơ quan Chính phủ các cấp, các cơ quan nhà nước trong khu vực công ở Trung ương cũng như ở các bang của Ấn độ.

Trong sự phối hợp này, NIC là đơn vị chủ trì thực hiện các giải pháp về chuyên môn và NICSI là đơn vị chủ trì thực hiện về vấn đề nghiệp vụ của Chính phủ.

Sự phối hợp giữa NIC và NICSI là giải pháp tổ chức tối ưu nhất để thành lập Trung tâm Phân tích Dữ liệu Thông minh cho Chính phủ Ấn độ vì những lý do sau:

1. Sự kết hợp của hai đơn vị này sẽ có phạm vi kiến thức rất sâu rộng về các lĩnh vực trong cơ quan Chính phủ.

2. Họ có hiểu biết sâu sắc về các quy trình và hoạt động của Chính phủ.

3. Có sự phân chia nhiệm vụ tối ưu. Cơ quan chuyên môn có khả năng cung cấp các dịch vụ dưới dạng dịch vụ được quản lý chặt chẽ; bô phận nghiệp vụ không cần phải lo lắng về việc triển khai các giải pháp phần mềm hoặc cơ sở hạ tầng để thực hiện các giải pháp

4. Khả năng đáp ứng nhanh các yêu cầu của Chính phủ

5. Phạm vi tiếp cận rộng và sâu trong các cơ quan Chính phủ.

6. Đơn vị chuyên môn có nhiều kinh nghiệm trong việc thiết lập và quản lý cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin.

Quy trình thực hiện và cung cấp các thông tin, dịch vụ cho các cơ quan Chính phủ có nhu cầu.

CEDA cung cấp các dịch vụ Phân tích dữ liệu tương đương với những giải pháp công nghệ tiên tiến trên thế giới cho Chính phủ một cách hiệu quả và an toàn thông qua kho lưu trữ các công cụ và công nghệ hiện đại. Quá trình nghiên cứu và xây dựng giải pháp phân tích, xử lý dữ liệu sẽ được thực hiện theo quy trình sau:

1. Xác định nhu cầu phân tích để cung cấp các thông tin hữu ích cho cá cơ quan Chính phủ.

2. Xác định các bộ dữ liệu cần thiết để đáp ứng nhu cầu phân tích dữ liệu.

3. Xác định quyền truy cập vào các nguồn dữ liệu liên quan (cả trong và ngoài Chính phủ)

4. Xây dựng các giải pháp phân tích dữ liệu cần thiết để đạt được các thông tin cần thiết.

5. Chia sẻ và khai thác dữ liệu một cách an toàn từ các nguồn dữ liệu do các cơ quan Chính phủ nắm giữ.

6. Tích hợp và phân tích dữ liệu từ các kho dữ liệu của các cơ quan, đơn vị theo giải pháp phù hợp để cung cấp thông tin đầu ra cho các cơ quan Chính phủ theo yêu cầu đặt hàng ban đầu.

Các dịch vụ chuyên biệt cung cấp cho Chính phủ:

1. Dịch vụ đánh giá chất lượng dữ liệu - Đây sẽ là một bước cần thiết trong quá trình quản lý dữ liệu của các cơ quan, đơn vị khi ứng dụng công nghệ thông tin. Trung tâm sẽ cung cấp các công cụ và kỹ thuật lập xử lý dữ liệu và các kiến ​​thức chuyên môn cần thiết để phân tích dữ liệu. Các công cụ, kỹ năng để xử lý các vấn đề chất lượng để dữ liệu có thể được làm sạch một cách thích hợp để các cơ quan, đơn vị có thể sử dụng cho các phân tích dữ liệu chuyên sâu.

2. Giải pháp phân tích dữ liệu được xây dựng theo nhu cầu - Các giải pháp phân tích dành riêng cho một vấn đề cụ thể có thể liên quan đến một hoặc kết hợp các cơ quan, đơn vị; các giải pháp đáp ứng nhu cầu riêng theo các chương trình Chính phủ.

3. Giải pháp phân tích dữ liệu dành riêng cho các lĩnh vực xác định trước - Đây sẽ là một trong nhiều hoạt động nghiệp vụ của trung tâm. CEDA sẽ xây dựng các giải pháp Phân tích dữ liệu để giải quyết một vấn đề chung về phân tích dữ liệu phổ biến cho các bộ hoặc các địa phương. Ví dụ dịch vụ phân tích dữ liệu tài chính.

Xác định các đặc điểm và nhu cầu chung cho các cơ quan, nhà nước hoặc các lĩnh vực, CEDA xây dựng sẵn một giải pháp phân tích dữ liệu có thể sử dụng lại cho nhiều cơ quan, đơn vị khác nhau. Giải pháp phân tích dữ liệu sẽ được triển khai và nhân rộng ở nhiều cơ quan, địa phương khác nhau giúp rút ngắn thời gian triển khai và công sức thực hiện. Trong trường hợp cần thay đổi, một số chỉnh sửa nhỏ có thể được áp dụng hoặc cấu hình các thông số linh hoạt để sử dụng. Các giải pháp như vậy sẽ tiết kiệm thời gian và chi phí và sẽ đưa giúp cho các cơ quan, đơn vị tiếp cận nhanh chóng và trên diện rộng.

4. Nền tảng phân tích phương tiện truyền thông xã hội – Với sự cầu thị và phục vụ người dân, các cơ quan Chính phủ có sự kết nối với người dân thông qua phương tiện truyền thông xã hội để đáp ứng các nhu cầu của công dân. CEDA đã triển khai một nền tảng phân tích các hoạt động của cơ quan Chính phủ và đánh giá phản ứng và sự hài lòng của công dân khi làm việc cũng như thực hiện các hoạt động sử dụng dịch vụ của Chính phủ.

5. Dịch vụ phân tích tự phục vụ - Bên cạnh các dịch vụ trên, CEDA cũng sẽ cho phép cán bộ của các cơ quan Chính phủ thực hiện phân tích dữ liệu trên cơ sở hạ tầng, nền tảng của CEDA và sử dụng các dịch vụ cơ bản dựng sẵn để hỗ trợ thực hiện, đơn giản hóa các hoạt động phân tích dữ liệu. Điều này giúp cán bộ của các cơ quan, đơn vị khác dễ dàng tiếp cận với các giải pháp công nghệ mới với điều kiện tối thiểu. Bên cạnh đó, các chuyên gia dữ liệu cũng sẵn sàng hỗ trợ các cán bộ để thực hiện việc phân tích dữ liệu của mình.

6. Phân tích dữ liệu trên thiết bị di động - Điện thoại di động cung cấp một lợi thế lớn cho các cơ quan nhà nước trong các hoạt động vì nó là một công cụ luôn có sẵn và gắn liền với con người. Tận dụng tính phổ biến của điện thoại di động, CEDA đề xuất cung cấp các giải pháp liên quan cho các cán bộ cơ quan Chính phủ sử dụng thiết bị di động để phân tích cũng như khai thác dữ liệu đã được phân tích ở bất kỳ đâu.

Trên đây là một mô hình kinh nghiệm về tổ chức triển khai thành lập một trung tâm phân tích dữ liệu tại Ấn độ. Đây là một mô hình vừa tận dụng được năng lực của các cơ quan đơn vị vừa có khả năng thúc đẩy được sử dụng giải pháp phân tích dữ liệu hỗ trợ ra quyết định của các cơ quan Chính phủ. Về tổ chức triển khai, CEDA có mô hình tương đương với một đơn vị sự nghiệp thuộc cơ quan nhà nước tại Việt Nam.