(data.gov.vn) Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư là cơ sở dữ liệu lõi và rất quan trọng để thực hiện Đề án 896 - Đề án tổng thể đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân và các cơ sở dữ liệu liên quan đến quản lý dân cư giai đoạn 2013 – 2020. Theo kế hoạch đến Tháng 7/2021, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư về dân cư sẽ hoàn thành xây dựng và đi vào khai thác sẽ cung cấp dữ liệu rộng rãi cho các bộ, ngành, địa phương. Vậy khai thác dữ liệu từ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư như thế nào? Bài này sẽ thử thử nghiệm giả lập một trường hợp đơn giản nhất trong khai thác dữ liệu dân cư

Trước tiên giới thiệu một vài các quy định cơ bản phục vụ quá trình thử nghiệm:

- Để thống nhất và chuẩn hóa việc kết nối các hệ thống thông tin đến các Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Thông tư số 13/2017/TTTT ngày 23 tháng 6 năm 2017 quy định các yêu cầu kỹ thuật về kết nối các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu với cơ sở dữ liệu quốc gia. Thông tư này sẽ quy định các tiêu chuẩn kỹ thuật cơ bản để kết nối khai thác dữ liệu với các cơ sở dữ liệu quốc gia. Các Cơ sở dữ liệu quốc gia nói chung và Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư nói riêng sẽ phải chuẩn bị các điều kiện kết nối như thế nào để tiếp nhận kết nối của các hệ thống thông tin.

- Để đảm bảo khi Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư chia sẻ dữ liệu mà bất kỳ các hệ thống thông tin của cơ quan, tổ chức, cá nhân nào khi nhận dữ liệu cũng hiểu đúng, đủ; không nhầm lẫn, sai sót; có thể sử dụng được ngay, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Quy chuẩn quốc gia số 109:2017/BTTTT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về cấu trúc thông điệp dữ liệu công dân trao đổi với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Quy chuẩn này sẽ quy định cụ thể gói tin nhận được sẽ có trường dữ liệu gì, hiểu từng trường thống nhất thế nào, các trường được sắp xếp ra sao, theo cấu trúc gì để các hệ thống phân tích đọc được

- Áp dụng các quy định chung trên, để hỗ trợ các bộ, ngành, địa phương có thể thao tác, sử dụng, hiểu rõ vai trò của các quy định, quy chuẩn, Cục Tin học hóa đã xây dựng trang thông tin chuyên đề hỗ trợ triển khai quy chuẩn QCVN 109:2017/BTTTT. Trang thông tin này được đăng tải rộng rãi trên Internet tại http://qcvn109.gov.vn sẽ: Cung cấp các thông tin về hoạt động liên quan đến Quy chuẩn 109 và công cụ làm ví dụ mẫu để các đơn vị hiểu được Quy chuẩn. Các công cụ bao gồm:

+ Tạo thông điệp dữ liệu công dân, thông điệp dữ liệu mẫu

+ Kiểm tra thông điệp có hợp chuẩn QCVN109 không? Bao gồm cả cấu trúc chuẩn và cho phép người sử dụng định nghĩa cấu trúc mới kế thừa và kiểm tra

+ Công cụ chuyển đổi dữ liệu qua lại giữa XML-JSON đáp ứng đúng cấu trúc dữ liệu của QCVN 109 và các công cụ trình diễn khác.

Đặc biệt, trang này còn cung cấp các dịch vụ chia sẻ dữ liệu mẫu dưới dạng webservice để giúp người sử dụng hiểu thế nào là dịch vụ do Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư về dân cư sẽ cung cấp cho các bộ, ngành, khác. Các ví dụ này rất đơn giản, dễ dàng tiếp thu và học hỏi. Đây là các dịch vụ chúng ta sẽ thử nghiệm trong bài này. Dịch vụ thử nghiệm mẫu được Bộ Thông tin và Truyền thông đăng tải tại trang web có địa chỉ http://tools.qcvn109.gov.vn/ServiceTemplate. Như vậy, có thể coi tương tác với trang này như tương tác với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư về dân cư.

Đối với các công cụ trực tuyến, người sử dụng dễ dàng thao tác và thử nghiệm. Tuy nhiên với các dịch vụ mẫu về khai thác thông tin công dân thì không dễ dàng do người sử dụng là người phát triển hệ thống và có khả năng lập trình. Bài viết này sẽ thử sử dụng một công cụ webservice client có sẵn trên mạng Internet để kiểm tra thử các dịch vụ. Công cụ có sẵn trên mạng này sẽ giả lập là máy khách như các hệ thống của các bộ ngành sẽ kết nối đến Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư về dân cư.

Mô hình thử nghiệm giả định và so sánh tương ứng với thực tế như sau:

Dịch vụ thử nghiệm mẫu hiện nay được Bộ TTTT đăng tải tại trang web có địa chỉ http://tools.qcvn109.gov.vn/ServiceTemplate giao diện như sau:

Hiện nay, trang QCVN 109 cung cấp 2 dịch vụ mẫu với các thông tin được gắn với đường liên kết mô tả dịch vụ và dịch vụ:

- Mô tả WSDL: là đường dẫn mô tả của dịch vụ webservice được đăng tải

- API lấy toàn bộ dữ liệu công dân và API tìm kiếm công dân theo số định danh là hai API thử nghiệm của dịch vụ khai thác dữ liệu công dân trong bài toán thử nghiệm.

Trang web cũng nói rõ dữ liệu được sử dụng để thử nghiệm là dữ liệu mẫu bao gồm dữ liệu thông tin 2 công dân (giả định).

Trong trường hợp thực tế, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư về dân cư sẽ cung cấp các dịch vụ tương tự như trên còn trên hệ thống của các cơ quan nhà nước khai thác Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư về dân cư sẽ là máy khách và khai thác dữ liệu từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư về dân cư.

Chúng ta sẽ cùng thử nghiệm kiểm tra các dịch vụ này bằng cách mô phòng máy khách bằng công cụ trực tuyến có sẵn trên Internet tại địa chỉ http://www.soapclient.com/soaptest.html.

Vào trang web http://www.soapclient.com/soaptest.html

Nhập địa chỉ WSDL lấy từ nút thứ nhất trên trang qcvn109.gov.vn vào ô WSDL và nhấn nút Retrieve. Trang web sẽ lấy toàn bộ mô tả dịch vụ để sẵn sàng thử nghiệm.

Để thử nghiệm tìm kiếm công dân theo số định danh 987654321000 ta chỉ cần nhập số định danh vào ô getCongDan.sodinhdanh[0] và nhấn Invoke: Dữ liệu trả về sẽ là thông điệp dữ liệu XML theo QCVN109 và chỉ có một công dân có mã định danh được tìm kiếm.

Để thử nghiệm lấy toàn bộ công dân ta nhấn vào Invoke tại API getAll. Kết quả sẽ là thông điệp trả về là toàn bộ dữ liệu (2 bản ghi công dân).

Vậy là ta đã thử nghiệm sử dụng công cụ trực tuyến thử kết nối đến trang thử nghiệm QCVN109 để khai thác dữ liệu công dân. Trên thực tế, công cụ này sẽ là modul trên các hệ thống thông tin của các bộ, ngành, địa phương để kết nối đến Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Các đơn vị có thể sử dụng để thử nghiệm và chuẩn bị điều kiện sẵn sàng khi Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đi vào hoạt động.

(Trang soapclient là trang công cụ để thử nghiệm dịch vụ đóng vai trò là máy khách được xây dựng bởi công ty SQLData Systems, Inc; là công ty tiên phong trong việc triển khai SOAP và phát triển dịch vụ web)

KhanhNguyen